PROFİL ÇİZİMİ 

Breguet’in baş tasarımcısı Marcel Vuillerme tarafından aynı firmanın başarılı uçağı Breguet.14’ün yerini almak üzere tasarlanmıştır. A.2 versiyonu keşif, B.2 versiyonu ise iki kişilik gündüz bombardıman modelleridir. İlk prototipi 1921 Kasım’ında Paris’teki havacılık gösterisinde sergilenmiştir. İlk uçuşunu 1922 Mart’ında yapan uçak 1923’den itibaren seri üretime girmiştir. 1927 yılına kadar Fransız Hava Kuvvetleri’ne, her tipten eşit sayıda olmak üzere 2000 civarında Breguet.19 teslim edilmiştir.  

Breguet.19’lar en çok beğeni kazanan ve en çok ihraç edilen Fransız uçaklarından biridir. Yabancı müşterilerin arasında en büyük müşteri olarak Yugoslavya yer alır. 1925-1932 arasında bu ülkeye 400 Breguet.19 teslim edilmiştir. Bu uçaklardan 185’i bitmiş halde Fransa’dan sevk edilmiş, 40’ı Yugoslavya’da monte edilmiş, 175’i ise Kraljevo’daki yeni uçak fabrikasında üretilmiştir.

Breguet.19’ları kullanan diğer ülkeler arasında İspanya, Polonya, Çin, Yunanistan, Arjantin, Belçika, Arjantin, Bolivya, Venezuela, Paraguay ve Türkiye sayılabilir. Yugoslavya’ya ilaveten İspanya’da CASA, Belçika’da SABCA lisans altında üretimide gerçekleştirmişlerdir.

Bu arada Yugoslavya’nın satın aldığı 5 adet Breguet.19 tadilat için Breguet fabrikasına dönmüştür.  Yapılan tadilatlarda kanatlara yarı eliptik uçlar takılarak kanat açıklığı 14.99 metreye, uçak boyu 9.6 metreye yükseltilmiştir.  Kanat ve gövde arasına 4 ilave dikme takılmıştır. 600HP Hispano-Suiza motorlar ile donatılan bu yeni model Kraljevo’da üretilmeye başlamış,  5 uçak Romanya’ya, 2 parti halinde 40 uçak ta Türkiye’ye satılmıştır.

İstiklal Savaşı’mız yıllarında değişik şekillerde silahlı kuvvetlerimize katılan Breguet 14.A2/B2’lerden pilotlarımız son derece memnun kalmışlardı. Bu nedenle bu uçağın devamı olan Breguet 19.A2’lerden 1925 yılında 20 adet sipariş verildi. Mayıs ila Ağustos 1926 arasında getirilen uçaklar Eskişehir’de bulunan 2.nci ve 9.uncu Tayyare Bölükleri’ne atandı. 450 HP Lorraine-Dietrich 12Ed 12 silindirli sıra motor ile tahrikli bu uçaklar 1938 yılına kadar aktif görevde kaldı. 1928 yılında da 45 adet Breguet 19.B2 satın alındı. 1929 yılında servise giren B2’ler 1.inci, 2.nci, 21.inci, 24.üncü, 27.nci, 28.inci Tayyare Bölükleri ile Hava Okulu  Tatbikat Taburu’nda görevlendirildi. Bu uçakların tamamı da Lorraine-Dietrich 12Ed motorlarla^(*) teçhiz edilmiştir. 1930’lu yılların başlarında açılan bir ordu destek uçağı müsabakası sonucu, özellikle fiyatının uygun olması nedeniyle Breguet 19.7.A2 seçildi. 650 HP gücünde 12 silindirli Hispano-Suiza 12Eb sıra motor ile mücehhez bu uçaklardan 20 adet sipariş edildi. 1932’de hizmete giren  19.7.A2’leri 20 adet Breguet 19.7.B2 takip etti. 600 HP Hispano-Suiza 12Lb ile donatılmış bu uçaklar da 1934’de hizmete girdi. 1938’den itibaren Vultee’ler ile değiştirilmeye başlanıp keşif ve hafif bombardıman görevlerine atanan bu uçakların sonuncusu 1940’de Westland Lysander ile değiştirildi.

It was  designed by Marcel Vuillerme the chief designer of Breguet Co as a replacement for the successfull breguet.14. The A.2 version was the reconnaissance and the B.2 version was the two seated day bomber models. The first prototype was exhibited at the Paris Airshow in November 1921. İts first flight took place in March 1922 and the plane was put into series production starting in 1923. Until 1927 2000 Breguet.19s  of equal quantities from each model were supplied to the French Air Force.

Breguet 19s were among the French planes which gained great admiration and which were exported in great numbers. Yugoslavia ranks the first among the foreign customers. In between 1925-1932 about 400 Bre.19s were delivered to this country. 185 of them were completely finished in France, 40 were assembled in Yugoslavia and 175 were produced under licence in the new aircraft factory at Kraljevo. 

Spain, Poland, China, Greece, Argentinia, Belgium, Venezuela, Paraguay and Turkey may be named among the users of this plane. In addition to Yugoslavia they were also produced under licence in Spain by CASA and in Belgium by SABCA.

In the meantime 5 of the Breguet.19s acquired by Yugoslavia were sent back to the Breguet plant in France for upgrading. Semi elliptical wing tips were assembled on the wings and the wingspan thus increased to 14.99 meters and the length to 9.6 meters. Also 4 struts were added in between the wings and the fuselage.  The new version equipped with 600HP Hispano-Suiza engines were started to be produced at the Kraljevo plant. 5 examples were sold to Romania and 40 to Turkey in 2 equal parties.  

The Turkish pilots were very fond of the Breguet.14s acquired during the years of the War of Independence. As a result an order of 20 Breguet 19.A2s were placed in 1925. The planes which were handed over to the Turkish authorities were deployed at the 2nd and 9th Tayyare Bölük stationed at Eskişehir. The planes equipped with 450 HP Lorraine-Dietrich 12Ed 12 cylinder in-line engines remained in service until 1938. In 1928 45 Breguet 19.B2s were purchased. The planes received in 1929 were used to arm the 1st, 2nd, 21st, 24th, 27th, 28th Tayyare Bölük’s and the “tatbikat Taburu” at the Air School. All of these plane were also equipped with Lorraine-Dietrich 12Ed engines^(*) . In the beginnings of the 1930s as a result of the competition for an army support aircraft Breguet 19.7.A2s were selected mainly because of financial basis. 20 Breguet 19.7.A2s which were equipped with 600 HP Hispano-Suiza 12Eb in-line engines were ordered to Yugoslavia. They were deployed in 1932 and a new order covering 20 Breguet 19.7.B2s  equipped with 650 HP Hispano-Suiza 12Lb were placed. Both of these Yugoslav made versions started to be replaced by the Vultee’s in 1938. They were assigned to reconnaissance-light bomber duties and with the arrival of Westland Lysanders the remaining were retired in 1940.

Özellikleri/specifications:  Mürettebat/crew :2, motor/engines: (yukarıdaki metne bakınız/pls see text above), kanat açıklığı/ wingspan:14.83m, uzunluk/length: 9.60m, yükseklik/height: 3.69m, boş ağırlık/empty weight: 1387 kg, azami kalkış ağırlığı/max to weight: 2500 kg, azami hız/max speed: 214 km/h, manzil/range: 800 km, tavan/ceiling: 7200m, armament/silah donanımı (B2 modeli/B2 version): 1 x7.7mm MG ileri bana sabit/forward looking fixed, 2 x7.7mm arka kokpitte hareketli/in rear cockpit rotable, 800 kg bomba yükü /bombload

Uçak hakkında daha fazla bilgi için TIKLAYINIZ

www.tayyareci.com

Gönderdiğiniz fotoğraf ve belgeler kopyası alındıktan sonra adresinize iade edilecektir. Lütfen fotoğraf katkısında bulununuz.

celaluzar@yahoo.com

CELAL UZAR                İLETİŞİM