|
Bu bültenimizde çocuk eğitiminde önemli
noktalardan biri olan "Özgüven" konusunda sizleri bilgilendirmeye
çalışacağız. Anne-baba olarak hepimiz,
çocuklarımızın sınıfta tedirgin olmadan parmak
kaldırıp öğretmene anlamadıklarını
sorabilmelerini, düşüncelerini kendinden emin bir şekilde ifade
edebilmelerini isteriz. Bütün bunların çocuğunuzun özgüven
gelişimiyle direk ilgili olduğunu hiç düşündünüz mü?
Özgüven sadece okul yaşamında değil, kişisel ve sosyal
yasamda da önemlidir. Araştırmacılar, birbirlerini tamamlayan
iki çeşit özgüvenden bahsetmektedirler. Bunlardan birincisi iç,
diğeri dış özgüvendir. İç özgüven, kendimizden memnun
ve kendimizle barışık olduğumuza dair inancımız ve
bu konuda hissettiklerimizdir. Dış özgüven ise
dışarıya kendimizden emin olduğumuz seklinde verdiğimiz
görüntü ve davranışlardır. İÇ ÖZGÜVEN DIŞ ÖZGÜVEN
>A) KENDİNİ SEVME: Kendini seven çocuklar hem duygusal hem fiziksel
gereksinimlerine değer verirler. Kendi ihtiyaçlarını
başkalarınınkilerle eşit olarak değerlendirirler.
İstedikleri şeyleri elde etme konusunda suçluluk duymazlar.
İhtiyaçlarının karşılanmasını hakları
olarak görürler. Övgü almayı ve ödüllendirilmeyi açık
açık talep ederler. Başkalarının kendileri ile
ilgilenmesinden ve kendileri için bir şeyler yapmasından çok
hoşlanırlar. İyi nitelikleriyle gururlanır ve bu
niteliklerinden daima yararlanırlar. Başkalarını,
mutluluklarını ve yaşamlarını sabote edecek
şeylerden kaçınırlar.B) KENDİNİ TANIMA Kendini tanıyan
çocuklar güçlü ve zayıf yönlerinin farkındadırlar. Hiçbir
zaman kalabalığın içinde kaybolmazlar. Kendi değerlerini
bilirler. Kendilerine uygun arkadaşlar bulurlar.
Başkalarının görüşlerine açıktırlar ve
eleştirildiklerinde hemen savunmaya geçmezler. Eksik yönlerini
geliştirme ve değiştirme özellikleri vardır.
Yapıcı olacağına inanırlarsa yardim almaya
açıktırlar.C) KENDİNE AÇIK HEDEFLER KOYMA:Kendilerine
başarabilecekleri hedefler belirlerler. Bunları başarmak içinde
başkalarına bağımlı olmazlar. Yeterince motive
oldukları için başkalarına kıyasla hedefleri
gerçekleştirmede daha istekli ve enerjiktirler.Tutarlı
davranırlar çünkü hedef belirlerken en ayrıntılı
noktaları önceden tahmin edebilirler. Özeleştiriyi
öğrenmişlerdir. Kendi ilerlemelerini kontrol edebilirler. Kolay karar
verebilirler.D) POZİTİF DÜŞÜNME Pozitif düşünen çocuklar iyi
deneyimler yasama ve bunlardan iyi sonuçlar elde etme konusunda umutları
vardır. İnsanlar hakkındaki düşünceleri genellikle olumludur.
Her sorunun bir çözümü olacağına inanırlar. Geleceğin
geçmişten daima daha iyi olacağına inanırlar.
Yaşamlarındaki değişikliklere çabuk uyum sağlarlar.
Değişikliklerin insani ilerletip geliştireceğine
inanırlar. A) İLETİŞİM İletişim konusunda beceriler
kazanmış olan bir çocuk başkalarını
anlayışla, sakin ve dikkatle dinleyebilir. Her yastan ve her kesimden
insanla konuşacak bir şeyler bulabilirler. Yüzeysel konulardan, daha
derin sohbetlere ne zaman, nasıl geçeceklerini bilirler.
Başkalarının sözsüz ifadelerinden ve beden dilinden anlarlar.
Utanıp sıkılmadan toplum önünde konuşurlar.B) KENDİNİ İYİ
İFADE EDEBİLME: Kendini iyi ifade eden çocuklar, dolaysız yoldan ve
açıkça gereksinimlerini söylerler. Kendilerinin ve
başkalarının haklarını korurlar. Teşvik etmeyi
bilirler ve karşısındakinin de kendisini teşvik etmesini
isterler. Övgüyü kabul ederler, başkasını övebilirler.
Gerektiğinde etkin bir şekilde şikayet ve mücadele ederler.C)
DUYGULARINI KONTROL EDEBİLME:Duyguları ile başa çıkabilen
çocuklar duygularının esiri olmazlar. Beklenmedik
davranışlar göstermezler. Korkuları ve endişeleri ile
başa çıkabildikleri için riskleri göze alabilirler.
Mutsuzluklarının kendilerini sürekli engellemesine izin vermedikleri
için sıkıntılı dönemlerini kısa sürede
atlatabilirler. Anlaşmazlık olduğunda kendilerini iyi savunurlar.
Kıskançlık, öfke gibi doğal olan duyguları
yaşadıklarında suçluluğa kapılmazlar.
İlişkilerinde neşe, sevgi ve mutluluk ararlar. Kimseye körü
körüne kapılmazlar. ÖZGÜVENLİ ÇOCUK NASIL YETİŞTİRİRİZ?
Özgüven gelişimi çocuktan çocuğa değişen
karmaşık bir süreçtir. Bu sebeple özgüveni geliştirmek için
çocuğu iyi tanımak önemlidir. Özgüven sürekli
geliştirilebilen bir olgudur. Siz anne-babalar olarak
çocuklarınızın özgüveninin gelişmesinde etkili
olabileceğiniz düşüncesi ile aşağıdaki önerileri
sizlere sunuyoruz; * Çocuğa olan saygının sık sık
ifade edilmesi. * Çocuğun aileye olan olumlu katkılarının
onunla paylaşılması. * Kendisine dikkat etme ve geliştirme
konusuna önem verilmesi. * Güçlü oldukları konularda büyüklerine
yardımcı olmalarına izin verilmesi. * Yaptığı
işe karışmayarak duyulan güvenin belli edilmesi. * Onunla zaman
geçirerek önemli olduğunun kanıtlanması. * Onların
düşünce ve inançlarının eleştirilmeden dinlenmesi. *
Potansiyellerini sınamaları için riske atılmalarının
teşvik edilmesi. * Yaptığı işlerle ilgili ona olumlu
tepkiler verilmesi. * Çocuğa yönelik eleştirilerin dolaysız,
açık ve dürüst olması. * Kendisini tanıması için sosyal
etkinliklere (Resim, tiyatro, spor.... vb.) yönlendirilmesi. *
Karşılaştırma yapmaktan kaçınılması. *
Çocuğun sınırlarını göz önünde bulundurarak çok
zor hedefler belirlememesine yardımcı olunması. * Hedeflerine
ulaşmada geçtikleri her aşama için teşvik edilmesi. (Daha uzun
birlikte olmak, hafta sonu sinemaya birlikte gitmek, evde parti yapmasına
izin vermek.....vb.) * Onların hedeflerine saygı gösterilmesi. *
Olumsuz düşüncelerini bir kenara bırakarak kendileri adına
olumlu şeyler söylemeleri için cesaretlendirilmesi. *
Düşüncelerinde genelleme yapmalarının engellenmesi.
("Sınav konularının hiçbirini öğrenmemiştik" yerine
"Sınav konularının bazılarını
öğrenmemiştik" .... vb.) * Düşüncelerindeki
abartılı ifadelerin daha doğru ifadelere yöneltilmesine
yardımcı olunması ("Öğretmen beni hiç
dinlemiyor" yerine "Soru sorduğumda bazen öğretmen beni
dinlemiyor".....vb.) * Sık sık konuşma fırsatı
verilmesi ve düzenli aralıklarla çeşitli konularda sohbetler edilmesi. *
Kültür farklılıkları,farklı insanlar ve durumlar
hakkında tartışmalar yapılması. * Beden dilinin önemi
üzerinde durulması. * Ev içinde ve dışında başarabileceği
sorumluluklar verilmesi. (Sofrayı kurma, telefon faturasını
yatırma, ufak tefek alışveriş yapma.... vb.) * Değişik
yaş gruplarındaki insanların bulunduğu ortamlara girmesine
fırsat yaratılması. * Pozitif düşüncelerin
paylaşılarak olumlu düşünme yeteneğinin geliştirilmesi.
Sizlere sunduğumuz bu önerileri adım adım gerçekleştirerek
özgüven gelişimine yardımcı olacağınıza
inanıyoruz.
KAYNAKLAR: 1) "Kendine güvenen çocuk
yetiştirme, Gael Lindenfield, 1997" 2) "Çocuk eğitiminin
anahtarı Özgüven, Tony Humphreys, 1996 " http://www.oncu koleji.k12.tr/Rehberlik/ozguven
gelisimi.htm
|
|