- *****Şimdi VDP’nin pistten ne kadar uzaklıkta olduğunu
biliyorsunuz, VDP’niz için bir DME elde etmek için bu mesafeyi
pist sonundan olan mesafeye( DME) ekleyebilirsiniz. Bu bilgi yardımıyla
FAF’tan VDP’ye olan mesafeyi hesaplamak kolaydır. Bu mesafe son
yaklaşma için gerekli alçalış oranının hesabı için önemlidir.
- *****İstediğiniz alçalış oranında olduğunuzdan emin olmak için,
FAF irtifası, MDA ve FAF’tan VDP’ye olan mesafeyi kullanarak
FAF’tan VDP’ye belirli bir varyo değeri ile (VVI) alçalış
oranını hesaplayabilirsiniz.
- Örnek
: Aşağıdaki bilgileri kullanarak FAF’tan VDP’ye alçalış
oranını belirleyin.
- VDP
= HAT / Alçalış oranı = 420 / 300 = 1.4 Nm
- HAT
= 420 feet, MDA = 840 feet MSL, pist sonuna mesafe (DME) = 0.5 DME,
FAF = 6 DME, FAF irtifası = 2500 feet MSL, İstenen iniş
oranı = 300 feet / NM, Yaklaşma hızı = 150 KTAS, Rüzgar sakin.
- VDP
DME =
Pist sonuna mesafe
(DME) + VDP mesafesi =
0,5 DME+1,4 DME =
1,9 DME
- Alçalış mesafesi = FAF DME -
VDP DME = 6 DME - 1.9 DME = 4,1 DME
- Kaybedilecek irtifa = FAF irtifası - MDA = 2500 - 840 = 1660 feet
- Varyo (VVI) = Derece (NM/MIN x
100) = 4 (2,5x100) = 1000 feet/MIN
- Alçalış
gradyeni = Kaybedilecek irtifa /Katedilecek mesafe = 1660 / 4.1 =
405 Feet / NM
- (4 derece
Alçalış Oranı için)
- Varyo
(VVI) = Derece (NM / Dk X 100) = 4 ( 2.5 X 1OO) = 1000 feet/dk
- *****Bu bilgilerle FAF’ı 4° lik alçalış gradyenini (400
feet/NM) muhafaza ederek terkedebilirsiniz. Hedef varyo değeriniz
ise (VVI), 1000 feet/MIN. Her bir milde 400 feet kaybetmelisiniz. 5
DME’de 2100 feet, 4 DME’de 1700 feet gibi.... olmalısınız.
840 feet MSL’de VDP’ye ulaşıncaya kadar bu alçalış
gradyenine devam edin. Umulan odur ki, VDP’de pist görülecektir.
Alçalışınızı 300 feet/NM’lik orana ayarlayın ve normal
oturuş noktanıza alçalın.
-
- Hassas Süzülüş Yolu
(Precision Glide Path)
- Bir
yaklaşma için yayınlanmış süzülüş yolu her uçak için aynı
olacaktır. Bu yüzden süzülüş yolu önlenirken durum cayrosunda
yayınlanmış süzülüş yoluna eşit oranda yunuslama değişikliği
yapılabilir. Uçağın hızının yunuslama oranına etkisi
yoktur. Sürat sadece son yaklaşma kısmının uçulma zamanını
ve alçalış oranınızı (VVI) etkiler.
- *****Süzülüş yolunu önlemeden önce, son yaklaşma süratiniz için
(rüzgar düzeltmesi verilmiş) uygun varyo değerini hesaplayın
(Alçalma planının arkasında bunu sizin için yapan bir tablo
vardır.) Süzülüş yolunu önlediğiniz zaman o anki varyonuzu
kontrol edin; hesapladığınız varyo değerine yakın olmalıdır.
Varyo değerini (VVI) şu formülle hesaplayın:
- V
V I = Derece ( NM/DK x
100 )
- Örnek
#1 : 3° lik bir süzülüş
yolunda .3 mach’da bir F - 5
- NM/MİN
= IMN x 10 = .3 x 10 = 3 NM/MİN
- 3°
lik süzülüş yolu için varyo (VVI) = 3 (NM/MIN x 100) = 3 (3 x
100) = 900 feet/MIN.
- Örnek
2: 2,5° lik bir süzülüş
yolunda 120 KTAS’da bir T-37
- TAS
/ 60 = 120 / 60 = 2 NM / Dk
- Varyo
(VVI) = Derece (NM/DK x 100) = 2,5 (2 NM/MIN x 100) = 500 feet/dk.
- *****Varyometrenin 3° lik süzülüş yolunun diğer bir yaklaşık değeri
aşağıdaki formülü kullanarak hesaplanabilir.
- VVI
(3 derece için) = (TAS X 10 ) / 2
- VVI
(2.5 derece için) = (TAS X 10 ) / 2
-100
- NOT
: Varyometrenin 3°lik süzülüş yolunun formülü önceki formüllerden
gelmektedir.
- VVI
= NM / Dk X 100 X derece
(Hatırlayınız) Nm / Dk = TAS / 60
- bu
sebeple
VVI = TAS / 60 X 100 X derece
- Buradan
varyometrenin 3°lik süzülüş yolu:
- VVI
= (TAS X 100 X 3 ) / 60
- VVI
= (TAS X 30 X 10 ) / 60
- VVI
= ( TAS X 10) / 2
- TAS
hava yoğunluğu hesaplamalarında kullanılır. Yer ile olan ilişkisi
için yer süratine (GS) çevrilir. GS TAS’ın rüzgar düzeltmesi
yapılmış halidir. Bu yüzden formül:
- 3
Derece için VVI = (GS X 10) / 2
-
- Dönüş Yarıçapının
Hesaplanması (TR) (Determining
(TR) Turn Radius)
- Dönüş
yarıçapının 60’a 1 kuralı ile tam olarak ilişkisi yoktur.
Fakat hesaplamaların büyük çoğunluğu sizin dönüş yarıçapınıza
dayanır. Bu yüzden değişik irtifa ve süratlerdeki dönüş yarıçaplarını
hesaplayıp daha sonra onları kullanmak için hatırlamak çok önemlidir.
- *****
Bir uçağın dönüş yarıçapı TAS’a
TR'ye bağlıdır. TAS büyüdükçe TR büyür. Yatış açısı
arttıkça TR azalır. TR’yi tayin edebilmek için iyi bir teknik
değişkenlerden (TAS ya da yatış açısı) birini sabit tutmaktır.
Alet uçuşunda çoğunlukla 30° yatış açısı kullanıldığından
hesaplamalarınızda yatış açınızı 30° olarak sabit kabul
edin.
- *****
Aşağıdaki hesaplamalar 30° yatışta 90° dönülmesi için
gerekli olan mesafeyle ilgili ilişkileri gösterir. Bu mesafe sizin
TR’nizdir.
- TR
= Nm / Dk – 2 ..... veya
- TR
= ( IMN x 10 ) – 2
- TR
= ( Nm / Dk ) nın karesi bölü 10
........veya
- TR
= ( IMN ) nın karesi çarpı 10
- ***** Yukarıdaki
ilişki ikinci formüldeki Mach’ın karesi yöntemindeki
kadar hassas bir dönüş yarıçapı vermez. Gerçek dönüş yarıçapı
genel dönüş performans
tablosundan hesaplanır. Görüleceği
gibi (IMN)² formülünden MACH - 2 metodundan daha doğru bir sonuç
elde edilir. Çoğunlukla Mach
- 2 formülü 0,5 millik hata yapar. Bu hata pek çok alet
manevraları limit içidir. Bu yüzden yatış acınızı azalttığınız
zaman daha büyük bir TR elde etmenizi sağlar. Normal olarak IMC
şartlarda yatışın arttırılması vertigo ihtimalini arttırdığı
için yatış açısının 30° yi
geçirilmesi tavsiye edilmez. Bu yüzden TR’ınızın fazla
olması yeterli olmasından daha iyidir. Mach - 2 formülü düşük
süratlerde yeterli TR’ı verecektir. Mach - 8 (480 knot) geçildiğinde
aradaki fark çok büyük olacaktır. Fakat çok az uçak alet uçuşlarında
bu sürati veya üzerini kullanır. Buna rağmen hesaplamaların tam
doğru olmasını istiyorsanız IMN² formülünü kullanınız.
- Örnek
: TAS = 300 , IMN
= 0,5 , NM / Dk = 5
Olsun
- TR
= 5 - 2 = 3 veya
- TR
= (0.5x10) - 2 = 3 veya
- TR
= ( 5 ) in karesi bölü 10 = 2.5 ...veya
- TR
= ( 0.5 ) in karesi çarpı 10 = 2.5
- Kendinize
en uygun olan metodu seçiniz. Lead point hesabı için bu iki
teknikten birini kullandığınızda alet uçuşunuz daha güzel
olacaktır.
- *****
Tanımı yapılan teknikler 30° yatış için uygundur,
fakat standart oranda dönüş (SRT) yapacaksanız ne kullanmalısınız?
- Aşağıdaki
formüller size SRT için (ve 1/2 SRT için) TR’yi bulmanızı sağlar.
- SRT
= KTAS’ın % 0,5’i
(veya GS)
- ½
SRT = KTAS’ın %
1’i (veya GS)
- Örnek: TAS = 400
- SRT = % 0,5 (400) = .005 (400) veya 0,5(.01)(400) = 2 NM
- ½ SRT = % 1(400) = .01 (400) = 4 NM
- Yer
süratini kullanarak rüzgar düzeltmesi yapılmış lead point (önleme
noktasını) bulursunuz.
- *****
Standart dönüş oranlarını tartışırken, yaklaşık SRT
yatış açısını hesaplamak için birkaç bağlantı vardır.
- STR
için standart yatış = ( TAS / 10 ) + 7
- STR
için Yarıstandart yatış
= ( TAS / 20 ) + 7
- Örnek
: TAS = 180 ise
- Standart
dönüş oranı için yatış açısı = ( TAS / 10 ) + 7 = 25
derece
- Yarıstandart
dönüş oranı için yatış açısı = ( TAS / 20 ) + 7 = 16
derece
- *****
Dönüş açınız 90°den farklı ise ne yapmalısınız?
90° den büyük dönüşler için
- hesapladığınız lead pointten önce,
90°den az dönüşler için
hesapladığınız lead pointten sonra dönüş yapınız. Ne kadar
önce veya sonra döneceğiniz 90°den ne kadar az ya da fazla olacağına
bağlıdır. Aşağıdaki ilişkiler kesin lead point hesabı için
yardımcıdır.
- Dönülecek derece 180 ise 2 LP
- Dönülecek derece 150 ise 1 + 5 / 6 LP
- Dönülecek derece 135 ise 1 + 2 / 3 LP
- Dönülecek derece 120 ise 1 + 1 / 2 LP
- Dönülecek derece 90 ise
1 LP
- Dönülecek derece 60 ise
1 / 2 LP
- Dönülecek derece 45 ise
1 / 3 LP
- Dönülecek derece 30 ise
1 / 6 LP
- *****
Göründüğü kadar karışık değildir. 180°lik dönüşünüz
varsa 2 TR (bir çap) açılmalı ve istenilen yolu kesiştirmelisiniz.
60°lik dönüş için hesapladığınız lead pointin sadece
1/2’si kala dönmelisiniz. Aşağıdaki örneklerde hesaplamalar 3
NM TR’a göre yapılmıştır.
- Örnek
: Dönüş yarıçapı = 3 NM
- Dönülecek derece 180 ise 2 LP = 6 NM Lead
- Dönülecek derece 150 ise 1 + 5 / 6 LP = 5.5 NM Lead
- Dönülecek derece 135 ise 1 + 2 / 3 LP = 5 NM Lead
- Dönülecek derece 120 ise 1 + 1 / 2 LP = 4.5 NM Lead
- Dönülecek derece 90 ise
1 LP = 3 NM Lead
- Dönülecek derece 60 ise
1 / 2 LP = 1.5 NM Lead
- Dönülecek derece 45 ise
1 / 3 LP = 1 NM Lead
- Dönülecek
derece 30 ise 1 /
6 LP = 0.5 NM Lead
|
|
BACK
