|
c.
Türk Delege Heyeti Başkanının Genel Bildirisi:
Lozan Konferansına katılacak Türk Delege Heyeti 8 Kasım 1922 günü
doğu ekspresiyle İstanbul'dan hareket etmiş ve 11 Kasım 1922 akşamı
Lozan'a varmıştı. Delege Heyeti şöyleydi.
Lozan
Türk Delege Heyetinin İsim Listesi
Baş
Murahhas : İsmet Paşa (İNÖNÜ)
Murahhaslar
: Rıza Nur Bey
Hasan
Bey (SAKA)
Müşavirler
: Münir Bey (ERTEGÜN)
Muhtar
Bey (ÇİLLİ)
Veli
Bey (SALTIK)
Zülfü
Bey (TİGREL)
Zekai
Bey (AYAYDIN)
Celal
Bey (BAYAR)
Şefik
Bey (BAŞMAN)
Şeniyettin
Bey (BAŞAK)
Şevket
Bey (DOĞRUKER)
Tevfik
Bey (BIYIKLIOĞLU)
Tahir
Bey (TANER)
Nusret
Bey (METYA)
Hikmet
Bey (BAYUR)
Zühtü
Bey (iNHAN)
Fuat
Bey (AĞRALI)
Mustafa
Şeref Bey (ÖZKAN)
Şükrü
Bey (KAYA)
Hamit
Bey (HASANCAN)
Cavit
Bey
Hayım
Naum Bey
Baha
Bey
Matbuat
Müşavirleri
: Ruşen Eşref Bey (ÜNAYDIN)
Yahya
Kemal Bey (BAYATLI)
Umumi
Katip
ve
Müşavir
Tercüman
Katipler
: Reşit Saffet Bey (ATABİNEN)
Hüseyin
Bey (PEKTAŞ)
Ali
Bey (TÜRKGELDİ)
Mehmet
Ali Bey (BALİN)
Cevat
Bey (AÇIKALIN)
Celal
Hazım Bey (ARAR)
Saffer
Bey (ŞAV)
Süleyman
Saip Bey (KIRAN)
Rıfat
Bey
Doktor
Nihat Reşat (BELGER)
Türk Delege Heyeti Başkanı, Lozan yolculuğu sırasında heyet
mensuplarına ilk Başkanlık Genel Bildirisini 11 Kasım 1922'de
tebliğ etmişti. Bir askeri karargah titizlik ve disiplini telkin
eden bu bildiri, konferansın devam ettiği sürece heyet mensuplarının
çalışma ve davranışlarını düzenleyen bir devamlı talimat
niteliğindedir. Bu talimattaki öğüt, tavsiye ve direktifler bu
gibi önemli konferanslara katılacak heyetler için yapılaması
gereken aydınlatma ve uyarmalara güzel bir örnektir:
"Başkanlık
Genel Bildirisi"
"1. Başkanlığı ile şeref duyduğum heyetimiz sayın
mensuplarına yabancı memlekette samimi bir elbirliğiyle, fakat sıkı
bir düzen içinde çalışmaların başarı dayanağı olduğunu
ifade ederek, çalışma tarzı hakkındaki görüşlerimi aşağıda
sunuyorum:
En genç katip arkadaştan en yaşlımıza kadar herkesin, delege
heyetinin başarısı yalnız kendi yetenek ve çabasına bağlıymış
kanısı ile ilgisiyle çalışması başlıca önem taşır.
2. Memleketin, en büyük davasını emanet eylediği arkadaşlarımın,
yabancı memleketteki davranışlarıyla da seçkinlik göstereceklerinden
şüphem yoktur. Bu noktayı söyleyişim, özel hayata hiç bir
suretle karışmak zihnimizden geçtiği için değil, delege heyeti
içinde bulunanların özel hayatlarının dahi resmi çalışmaları
yararlı veya zararlı olarak etkiliyebileceğinden ve bu sebeple
resmi görevi ilgilendirebileceğinden dolayıdır.
3. Gizlilik kesin olarak gerekir. Hizmetimizde bulunan uşaktan başlayarak
bütün çevremizin casuslarla çevrili olabileceğini bir an
unutmamalıyız. İçimizde, görevini ilgilendiren maddelerin, yayılması
önem taşımayan tek kimse yoktur. Delege heyetinin en gizli tutmak
istediği bir esas, genç bir katip arkadaşınr, elinden düşüreceği
bir kayıtla veya yemek yerken arkadaştan esirgenmeyecek birkaç
kelime ile yayılabilir. Kesin kural olarak, çalışma daireleri dışında
görevden konuşmak yasaktır ve herkes diğeriyle zorunlu olarak görevle
ilgili konuşma yaparken çevresinin emniyette olduğuna dikkat
etmeye alışmalıdır.
4. Delege heyetinin hayatı, genel olarak toplu ve tahmin olunduğuna
göre iki üç otelde geçecektir. Çalışma saatleri vakit vakit
tarafımdan tayin olunacaktır. Ancak amirler maiyetlerinin çalışma
saatlerini çoğaltabilirler. İstenilen işin sonuçlandırılması
için gece ve gündüz aralıksız çalışmak genel olarak esastır.
Ve tereddütsüz istenecektir.
5.
Şehir dışında seyahat ve ikamet izni, bütün heyet mensupları
için, yalnız Delege Heyeti Başkanı tarafından verilebilir.
6. Delege Genel Heyeti görev bölümü bakımından dairelere ayrılmıştır.
Üç delege, Delege Heyetini teşkil ederler. Diğer teşkilat,
Delege Heyeti Başkanına bağlı olmak üzere, aşağıda yazılmıştır.
I nci Daire - Yazı İşleri Heyeti: Genel katibin emri altındadır.
Genel olarak konferansın yazı işlemlerini idare eder. Bu işlemler;
evrak, yazı işleri, tercüme, zabıt ve haberleşmelerin konferans
çevresinde ulaştırılması işleridir. Genel katibin her daire
ile irtibatta bulunmaya hakkı vardır. Gerek delege heyeti içinden
ve gerek dışardan Delege Heyeti Başkanlığına gelecek bütün
evrak birinci daireye verilir. Gece ve gündüz Yazı İşleri
Heyetine gelen evrakın geliş zamanı tarih ve saatiyle tespit
olunacaktır.
II nci Daire - Dışişleri: Dışişleri Hukuk Müşaviriyle Siyasi
İşler Müdüründen kurulmuştur. Şifre ve memleketle haberleşme,
kurye işlemleri de bu daireye aittir.
III
ncü Daire - Müşavere heyeti: Mali, iktisadi ve bayındırlık müşavirleri,
IV
ncü Daire - Müşavere heyeti: Hukuki ve siyasi müşavirler,
V nci Daire - Müşavere heyeti: Savunma - kara ve deniz- müşavirleri,
Sayın müşavirlerin uzmanlıkları, devletin genel sorunları ile
bağlantılı olduğundan, kendilerinin yalnız bir uzmanlık dalında
gösterilmeleri ancak teknik sorunların hazırlanmasını kolaylaştırmak
içindir.
Delege Heyetinin, Müşavere heyetleriyle beraber devamlı olarak ve
duruma göre kısmi veya genel toplantılar yapması tabiidir. Her Müşavere
heyetinden bir üyenin delege heyeti ile temasta bulunmaya arkadaşları
tarafından memur edilmesini rica ederim. Bu irtibat üyelerinin görevi
Müşavere Heyetlerine, Delege Heyetinin istek ve tebliğlerini
ivedilikle duyurabilmektir.
VI ncı Daire - Basın: Müderris Yahya Kemal Beyle Ruşen Eşref
Beyden kurulmuştur. Bu Daire Delege Heyetinin görüşlerini basında
yaymak ve basının müracaatlarını karşılamakla görevlidir.
Altıncı Dairenin diğer bir görevi, Delege Heyetine her gün
haber alma özetleri hazırlamaktır. Genel heyeti teşkil eden
arkadaşlardan her biri her gün belli bir iki gazete okuyarak kısa
bir özetini basın idaresine verecektir. Kime hangi gazete verileceğini
ayrıca tayin edeceğim. Bu konuda altıncı daireden teklif
beklerim. Gazete küpürlerinin bir deftere yapıştırılması
pratik bir usuldür. Altıncı Dairenin önemli bir görevi de
Delege Heyeti konferans salonuna gitmeden önce, bir gün önceki özetlerden
ve son olaylardan bilgi vermektir. Haberalma bakımından bütün
heyet mensupları gayret ve himmet göstermekle ödevlidirler.
VII nci Daire- Koruma: Bu dairenin amiri Atıf Beydir. Baş Delege
Dairesiyle bütün büroların koruma ve emniyetine nezaret ederler.
Aslında her kağıdın ve her işin sorumlu olan birinci muhafızı,
o kağıdın ve o işin sahibidir. Yedinci Dairenin koruma görevleri
genel tedbirlerle ilgilidir. Hiç bir dairenin masa üzerinde yazılı
veya yazısız kağıt bırakmaması esastır. Masa başında çalışan
kimse ayrıldıktan sonra meydanda kağıt görülmemelidir. Bu
konuda önemle ısrar ederim. Lüzumsuz yazılı kağıtlar yakılarak
yok edilir. Çalışma odalarına delege heyetinden başka kimse
kabul olunamaz.
VIII nci Daire - Mutemet: Doğrudan doğruya Başkana bağlı olarak
mali durum ve harcamalarla ilgili sorunlar için her gün Başkanla
direkt olarak irtibatta bulunur. Genel olarak avans üzerine ödeme
yoktur.
Heyetin tertip edildiği kuruluş yukarıdadır. Daireleri,
numaralarıyla söylemeye alışmalıdır.
7. Konferansın damgalı kağıtları üzerine özel haberleşmeler
yapılamaz.
8. Delege Heyetimiz adına basına ve diğer makamlara beyanat yalnız
Baş Delege tarafından yapılır. Heyetimizin bütün mensupları
beyanatta bulunmaktan dikkatle sakınacaklardır. Basın idaresinin
talimatımıza dayanan yayınlarının, başlıca genel katip ve dışişleri
dairesi tarafından izlenmesi gerekir, bundan başka sayın müşavirler
de sakıncalı yayınlar ve yaymalar farkederlerse hemen duyurmalıdırlar.
Duruma göre heyet mensuplarından bazıları belli sorunlar üzerine
açıklamada ve beyanlarda bulunmaya ancak, Delege Heyeti Başkanı
tarafından görevlendirilebilirler. Bir görev için, Delege
Heyetinin bir yerde bulunması üç delege ile genel katip ve dışişleri
dairesinden bir müşavirin ve yedinci daireden bir veya iki memurun
beraber bulunması demektir. Delege heyetinin beraberinde sayın müşavirlerin
dahi bulunması gerektiği zaman onların sayı ve adları önceden
bildirilir.
9. Delege Heyetinin ikamet edeceği yerde çalışma daireleriyle
birinci, ikinci, yedinci, sekizinci ve mümkün oldukça altıncı
dairelerin bulunması zorunludur."
Başkanlığın bu talimatiyle heyet mensuplarına gizlilik, dikkat,
emniyet, görev bölük ve düzeni konularında direktifler
verilmekle ve özellikle günlük çalışma süresi bakımından
kendilerinden feragat ve fadekarlık istenmekteydi.
|
