ABD'nin savaşta kullanabileceği uçaklar... ABD'nin elinde, olası Irak savaşında kullanabileceği çeşitli uçaklar bulunuyor. B-1 tipi ağır bombardıman uçakları, adlarını 1991 Körfez Savaşı'nda duyurdu. Rockwell şirketi tarafından üretilen bu uçaklar, yakıt ikmali yapmadan 12 bin kilometre uçabiliyor.

Uçağın üzerinde değişiklik yapılan B1-B modelleri, 1998'de Irak'a yönelik bombardımanda faaliyete geçirildi. ABD Hava Kuvvetleri'nin en çok kullanılan bombardıman uçağı olan B-1'ler Bosna, Kosova ve Afganistan operasyonlarında görev aldı.

Mürettebatı 4 pilot ve yardımcı pilot ile saldırı ve savunma subaylarından oluşan uçak, saatte 1440 km hız yapabiliyor.

Havadan yere füzeler taşıyan B-1'lerin, havadan havaya savunma silahları yok.

Tam yüklüyken 214 ton ağırlığında olan uçaktan, Amerikan Hava Kuvvetleri'nin elinde 100 adet bulunduğu sanılıyor. Uçakların her birinin fiyatı 200 milyon dolardan fazla. 90'lı yılların başında modernize edilen B-1B'ler, her biri 225 kilogram ağırlığındaki 84 adet bomba taşıyabiliyor. B1-B'lerde nükleer başlıklı süpersonik cruise füzeleri de taşıyabilecek şekilde değişiklik yapılabiliyor. B-2 ''SPIRIT'' Amerikan Hava Kuvvetleri'nin elindeki B-2 ''Spirit'' uçağı, çok yüksek irtifadan stratejik bombardıman yapabilme özelliğine sahip bir uçak. Radara yakalanmadığı için ''hayalet uçak'' olarak da adlandırılan B-2 uçakları, çok uzun menzile sahip ve çok özel görevlerde kullanılıyor. Sadece 21 adet üretilen B-2'ler, dünyanın en pahalı savaş uçağı olma özelliğine de sahip. Uçağın maliyeti 2.1 milyar dolar. Özelliklerinin çok küçük bir kısmı bilinen B-2, Northrop Grumann firmasınca üretiliyor. 21 m boyunda, 52 m genişliğindeki bu ''uçan kanat'', bilgisayarla yönlendiriliyor. 152 tonluk iki kişilik uçak, 15 km irtifaya çıkarak düşman ateşinden korunuyor. Ses hızına yakın bir hıza ulaşabilen B-2, yakıt ikmali yapmadan 11 bin km uçabiliyor. Uçak, 18 ton klasik ya da nükleer bomba taşıyabiliyor, hedefini arayarak bulabilen JASSM füzeleri atabiliyor.

F-15 ''Kartal'' adlı taktik avcı uçağı, çok hızlı ve olağanüstü manevra yeteneğine sahip bir uçak. Konvansiyonel uçakların en başarılısı sayılan F-15, McDonnell Douglas şirketince üretiliyor. İlki 1974'te üretilen iki kişilik uçak, her türlü hava koşullarında muharebe gücüne sahip bulunuyor.

F-15, geceleri de taarruz düzenleyebiliyor, çok alçak irtifada uçabiliyor. 30 milyon dolar maliyeti olan uçağın üç versiyonu bulunuyor. Ses hızınının 2.5 katı hız yapabilen ve 19.4 m boya, 5.6 m yüksekliğe ve 13 m kanat açıklığına sahip uçak, her biri 13.1 tonluk itiş gücündeki iki motoruyla olağanüstü hızlanma ve manevra yapabilme yeteneği sergiliyor.

Uçak 19 km irtifaya yükselebiliyor, yakıt ikmali yapmadan 4 bin 600 km uçabiliyor, lazer güdümlü bombalar ve füzeler kullanıyor.

F-16 uçakları, çok yönlü olarak kullanılan hafif taarruz-avcı uçağı.

Yaklaşık 30 yıldır kullanılan ve dünyanın en müthiş savaş uçaklarından sayılan F-16, şimdiye dek 4 binden fazla üretildi ve 20 ülkenin hava kuvvetlerinde kullanılıyor. Dünyanın en çok satılan uçağı unvanına da sahip olan F-16, Lockheed Martin firmasınca üretiliyor.

25 milyon dolar maliyeti olan uçak, 9.8 m kanat açıklığına, 15 m uzunluğa ve 5 metre yüksekliğe sahip. Tek ya da iki kişilik versiyonları bulunuyor. Ses hızının iki katına ulaşabilen uçak, 12 km irtifaya çıkabiliyor. 925 km menzile sahip bulunan F-16, kara, deniz ve havadaki hedeflere saldırabiliyor. Uydu üzerinden komuta edilebilen füzeler, radara yakalanmayan bombalar atabiliyor.

1991 Körfez savaşında da kullanılan F-16'lar, 13 bin 500 sorti yaparak 20 bin ton bomba yağdırmıştı.

Devasa B-52 bombardıman uçağı, ''Uçan Kale'' olarak nitelendiriliyor.

Olası Irak savaşında Amerikan hava kuvvetlerinin gözdelerinden biri olacak B-52, 50'lerin başlarında Boeing firmasınca tasarlandı. Soğuk savaş yıllarında stratejik operasyonlar için tasarlanan uçak, 2001'de Afganistan'da bombardımanlarda kullanıldı.

JDAM tipi akıllı bombalar atabilen B-52, Hint Okyanusu'ndaki Diego Garcia adasında konuşlandırılıyor. Vietnam Savaşı'nda ve Körfez Savaşı'nda da kullanılan uçak, konvansiyonel bombalarla hedefleri ''halı'' gibi dövüyor. 49 m uzunluğa, 56 m kanat açıklığına sahip B-52, yüklüyken 219 ton geliyor. Dünyanın en büyük ve ağır savaş uçağı olarak bilinen B-52, 744 adet üretildi.

İki versiyonu halen kullanılmakta olan uçak, 14 bin km uçuş menziline sahip. 10 bin m irtifaya yükselebilen B-52, havada ikmal yapabiliyor. Saatte bin km hız yapabilen uçak, 27 ton bomba, havadan karaya füze ve ''cruise'' füzesi taşıyor.

''Gece Şahini'' olarak adlandırılan F-117A, düşman savunmasının arasına dalabilen ve stratejik hedefleri vurabilen bir avcı-bombardıman uçağı.

Radara yakalanmayan ilk savaş uçağı olma özelliğine sahip bulunan F-117A, 1983'ten beri Amerikan ordusunda kullanılıyor. Lockheed firmasınca üretilen sıradışı aerodinamik bir yapıya sahip uçak, egzoz gazının yoğunluğunu azaltabilen bir sisteme sahip. Uçak bu sayede peşinde kızılötesi işaret bırakmıyor. 23.6 ton ağırlığa, 13.3 m kanat açıklığına ve 20 m. uzunluğa sahip uçak, 45 milyona dolara maloluyor. 59 adet üretilen tek kişilik uçak saatte 1040 km hız yapıyor, 1056 km uçuş menziline sahip, ancak havada ikmal yapabildiği için menzili sınırsız hale geliyor.

2.3 ton bomba taşıyabilen uçak, termonükleer bomba, lazer güdümlü havadan karaya füze ve radar yok eden füze atabiliyor.

Erken uyarı ve hava gözetleme uçağı E-3 AWACS Sentry, düşmanın olası hava saldırısını önlemek ve hava kuvvetlerinin operasyonlarını yönlendirmek için kullanılıyor.

Boeing 707 uçağının değişiklikten geçirilmiş versiyonu olan AWACS, çok uzun menzile sahip ve havada ikmal yapabiliyor. Son derece gelişmiş iletişim aygıtlarına ve elde edilen verileri işleme ve değerlendirme yeteneğine sahip uçakta, 17-19 kişilik mürettebat görev yapıyor.

Uçağın en büyük özelliği, son derece gelişmiş radar sistemi. Yaklaşık 9 bin m irtifaya çıkabilen uçak, yerle stratosfer arasında 400 km'lik bir alanda gözetleme yapabiliyor. Uçak, ''Uçan Bilgisayar'' olarak nitelendiriliyor. ABD'de 35 adet bulunan AWACS, 1977'den beri kullanılıyor.

C-130 Herkül nakliye uçağının değişikliğe uğratılmışı olan AC-130, yerleşim yerlerindeki hedeflere nokta atışı yapabilen, isabet gücü yüksek bir taarruz uçağı.

105, 40 ve 25 mm'lik toplarıyla bir bölgeyi hallaç pamuğu gibi atabilen AC-130, yerde yakın dövüşte de gayet başarılı bir uçak. Kötü hava koşullarında iyi sonuçlar elde edebilen uçak, gelişmiş radarı sayesinde yerdeki hedeflerin dost mu, düşman mı olduğunu biliyor. AC-130U versiyonu aynı anda iki hedefi birden izleyebiliyor.

Vietnam Savaşı'nda, 1989'da Panama operasyonunda, Irak, Somali, Balkanlar ve son olarak Afanistan'da kullanılan AC-130'da, 13 kişilik mürettebat görev yapıyor. Amerikan ordusunda 13 adet AC130U ve 8 adet AC130H bulunuyor. Uçak, kurtarma operasyonlarında da kullanılabiliyor.

F/A-18 ''Eşekarısı'', uçakgemilerinden kalkarak düşman hedeflerini vuran çokyönlü bir taarruz uçağı.

1981'den beri kullanımda olan uçak, Körfez Savaşı'nda ve Kosova operasyonunda kullanıldı. Hem avcı, hem de taarruz uçağı olarak görev yapan F/A-18, yakın lojistik destek, taktik av ve keşif amaçlarıyla da kullanılabiliyor. Saatte 1915 km hız yapabilen uçak, 15.2 km irtifaya yükselebiliyor. 750 km menzile sahip uçak, çok gelişmiş dijital aygıtlara sahip. 7.7 ton mühimmat taşıyan uçak, Vulcan M61 topuyla ateş ediyor. Uçakta, ayrıca Harpoon füzeleri, uzun ve kısa menzilli havadan havaya füzeler, antiradar füzeleri ve güdümlü bombalar bulunuyor.

24 milyon dolar maliyeti olan uçağı, McDonnell Douglas ve Northrop Grumann üretiyor.

MH-47 tipi helikopter, özel hava birliklerinin operasyonlarında çok işlevli olarak kullanılıyor. Helikopter, taarruz, paraşütle birlik indirme, yardım operasyonu ve düşman birliklerinin gersinden adam kurtarma amacıyla kullanılıyor.

İki versiyonu bulunan helikopteri Boeing üretiyor. MH-47D modeli, kötü havalarda zun menzçile ihtiyaç gösteren operasyonlarda, MH-47E modeli ise taarruzlarda kullanılıyor. Saatte 220 km hız yapabilen helikopter, 6 bin m irtifaya çıkıyor. Havada ikmal yapabiliyor.

AH-64 Apaçi helikopteri, Amerikan kara kuvvetlerinin önde gelen taarruz helikopteri.

Özellikle zırhlılara karşı kullanılan AH-64'ler, 1991 Körfez savaşında 800'den fazla Irak tankını ''imha etti.'' 1984'te kullanılmaya başlayan AH-64A modeli, yavaş yavaş yerini Boeing'in ürettiği AH-64D'ye bırakıyor.

Radarı sayesinde 360 derece görüş sağlayabilen helikopterin boyu 17.73 m. Her türlü havada ve geceleyin ateş gücüne sahip olan helikopter; Hellfire, Sidewinder, Sidearm tipi füzeleri atabiliyor. 482 km menzile sahip helikopter, 273 km'lik hızı yüzünden savaş jetlerine kolayca av olabiliyor. Bu yüzden yerden lojistik destek alıyor.

A-10 ''Yıldırım'' taarruz uçağı, 70'li yıllarda Varşova Paktı zırhlılarının hızını kesmeye yönelik olarak tasarlandı.

Körfez Savaşı'nda da kullanılan ve ''tank katili'' olarak nitelendirilen A-10'lar, Fairchild firmasınca üretiliyor. Saatte 710 km hız yapan uçak, savaş alanı üzerinde 300 metrenin altına kadar inerek ve saatlerce uçarak bombardıman yapabiliyor. ''Uçan topçu'' olarak da nitelendirilen A-10, yerde her türlü hedefe karşı kullanılıyor.

465 km menzile sahip olan ve yaklaşık 8 ton bomba taşıyabilen uçak, çok kısa pistlerden havalanabiliyor, buralara inebiliyor. Uçakta, Maverick AGM65 tanksavar füzeleri, kısa menzilli AİM-9 Sidewinder roketleri ve lazer güdümlü bombalar bulunuyor. Uçağın boyu, 16.25 m, kanat açıklığı 17,52 m.

Yerdeki hedefleri saptama ve gözetleme amacıyla gelişkin bir radarla donatılmış bulunan E-8C J-Stars, aslında Boeing 707-300 uçağının değişiklikten geçirilmiş versiyonu.

Yer birliklerine taktik taarruz desteği amacıyla kullanılan uçak, yerdeki birlikleri ve hareket halindeki zırhlıları ve konvoyları tesbit ediyor. Uçağın radar sistemi, 50 bin km2'lik bir alanı tarayabiliyor ve her türlü havada seyyar hedefleri tesbit edebiliyor, elde ettiği verileri yerdeki seyyar istasyonlara aktarabiliyor.

Uçağın boyu 46, kanat açıklığı 44 metre. Uçakta 22 kişilik mürettebat görev yapıyor. 12 bin 800 metre irtifaya çıkabilen uçak, 8 saat aralıksız uçabiliyor, havada ikmal yapabiliyor. Amerikan ordusunda bu uçaklardan dört adet kullanılıyor. Uçağın maliyeti, 270 milyon dolar civarında.

Boeing uçak firması, 11 Eylül olaylarının ardından, Ekim 2001`de ara verdiği dünyanın en uzun menzilli yolcu uçağı 777-200LR projesi üzerindeki çalışmalarına yeniden başladı.

Halen projenin yüzde 10`unun tamamlandığı belirtilirken, şu ana kadar şirketlerden sadece beş adet sipariş alınmasına rağmen, projeninsürdürüleceği kaydedildi. 777-200LR uçağının, dünyanın yarısını dolaşabilecek uzun menzile sahip olacağı belirtiliyor. 301 kişilik koltuk kapasiteli olması beklenen 777-200LR uçağının, ilk siparişi veren Pakistan havayollarına, Ocak 2006`da teslim edilmesi planlanıyor.( 14.03.2003 )

Yeni Zelanda’dan Singapur’a gitmek üzere üzere havalanan bir yolcu uçağının kalkışı sırasında kuyruğu yere vurdu. Hasar alan uçak, kalktığı havaalanına geri döndü. İçinde 368 yolcu bulunan Singapur Havayolları’na ait Boeing 747 - 400 tipi jumbo uçağı, Auckland Uluslararası Havaalanı’ndan kalkarken gereğinden fazla dik kalktığı için kuyruk bölümünü yere çarptı. Buna rağmen havalanan uçak, pilotların havada yakıtı boşaltmasının ardından tekrar havaalanına indirildi. Tıka basa dolu uçağın kuyruk bölümünün parçalanmasına neden olan olayda şans eseri hiç kimse yaralanmadı.(13.03.2003 )

Olası Irak savaşında kullanılacak B-2 hayalet uçaklarının ABD'den ayrıldığı bildirildi. Bir askeri sözcü, bombardıman uçaklarının dün gece Missouri'deki Whiteman Hava Üssü'nden hareket ettiğini belirtti. Sözcü, uçakların sayısını ya da konuşlanacağı üssü açıklamadı... ancak her biri 16 uydu güdümlü bomba taşıma kapasitesi bulunan uçakların, Hint Okyanusu'nda Irak'ı vuracak mesafedeki Diego Garcia üssüne yol aldığı sanılıyor. Bu arada, İngiltere Savunma Bakanı Geoff Hoon, savaşa hazırlık çerçevesinde Basra Körfezi'ne 850 askeri personel daha gönderileceğini açıkladı. Hoon, 350 piyade ve 500 sıhhiye birliğinin daha Körfez'e konuşlandırılacağını belirtti.(13.03.2003 )

New York yakınlarındaki Fort Drum'da eğitim uçuşu yapan bir helikopter düştü. Kazada 11 Amerikalı asker öldü. Amerikan Ordu yetkilileri tarafından yapılan açıklamada, UH-60 Black Hawk (Kara Doğan) tipi askeri helikopterin karlı, ormanlık alana düştüğü ve helikopterdeki 13 askerden 11'inin öldüğü bildirildi. Yaralıların hastanede tedavi altına alındığı ve kaza sebebinin araştırıldığı belirtildi.(12.03.2003 )

Türk Hava Yolları 2002 yılını 104 trilyon 919 milyar 324 milyon lira net dönem kârıyla kapattı. Türk Hava Yolları'nın (THY) kriz yılı olan 2001 yılındaki net kârı ise 8 trilyon 127 milyar 303 milyon lira düzeyindeydi.

Buna göre şirket bir önceki yıla göre kârını yüzde 1192 oranında artırmış oldu. Bu arada Türk Hava Yolları'nın 2002 yılı olağan genel kurul toplantısının, 1 Nisan tarihinde Yeşilköy'deki şirket merkezinde yapılacağı açıklandı. THY Anonim Ortaklığı'ndan borsaya gönderilen açıklamaya göre, genel kurulda, ortaklığın 2002 yılı faaliyet kârının geçmiş yıllar zararına mahsubu konusu da görüşülecek. (12.03.2003 )

THY'nin İstanbul-Van seferini yapan yolcu uçağı, Van'daki sis yüzünden Erzurum'a iniş yaptı. Saat 08.15'de İstanbul'dan Van'a gelen Türk Hava Yollarına ait TK 806 sefer sayılı yolcu uçağı, Van'daki sis nedeniyle Ferit Melen Havaalanı'na iniş yapamadan Erzurum'a gitti.

Yetkililer, İstanbul-Van yolcu uçağının 45 yolcusuyla Erzurum'da bekletildiğini, meteoroloji raporlarına göre hareket edileceğini söylediler.(10.03.2003 )

Murat ÇAKAR Meral TALİ

TAYYARECİ HABERLER          TAYYARECİ DERGİ          TAYYARECİ UZAY

Copyright © 2000-2003 Tayyareci